Korte beschrijving van de bunker
|
-
Uitwendige kenmerken.
- Originele voorstudie
- In de voorstudie wordt deze bunker beschreven als een assestenen bijgebouwtje dat kon horen bij de hoeve op 125 meter van de bunker. Het dak diende zo vlak mogelijk uitgewerkt te worden en zeker niet geaccentueerd. Dit laatste om allicht te vermijden dat men op enerlei wijze de bunker bv al zou kunnen zien van voor de voorlinie. Op dat moment zou het een doelwit kunnen worden voor artillerie.
- Effectief uitgevoerd concept
-
Uiteindelijk is deze vorm van camouflage van de bunker wel gewijzigd in deze van een ruw stenen uiterlijk, beter gekend onder zijn technische naam, Tyrolien Mamelonné.
-
Origineel was hij geverfd met een lichtgroene grondverf waarop allicht donkerdergroene en lichtbruine vlekken waren aangebracht. Deze kleurvlekken zijn nog altijd zichtbaar aan de binnenzijde van het schietgat.
- De schietgaten waren afgesloten door metalen valluiken van 0.96m x 0.37m (BxH).
- De toegangsput voor het eigenlijke toegangssas was afgesloten met een metalen valluik van 0.90m x 0.80m.
- In het toegangssas was een sterfput voorzien.
- Bij de bunkers met mitrailleurkamer(s) was de toegang tot de eigenlijke gevechtsruimtes van de bunker gescheiden van het sas door middel van een gepantserde metalen deur van 0.86m x 1.82m (BxH) met zonneblinden, omlijsting en luikje voor toegangsverdediging.
- De eigenlijke toegang bij de inkom was op zijn beurt afgesloten met een metalen traliehekje van 0.90m x 1.82m
- In elke mitrailleurkamer was daarnaast standaard aanwezig:
- 3.50 meter etagères met leggers in inlandse eik.
- Een inlands eiken plankje van 0.32m x 0.12m x 0.06m met ijzeren steunen voor de plaatsing van een kogelpers.
- 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
- Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
- 1 chardome en chardomeplaat voor de standaard opstelling van een Maximmitrailleur
- Ventillatiegaten waren aan de buitenzijde aan de bovenzijde afgesloten met een koperen geperforeerde afdekplaat om ingooien van projectielen naar binnen onmogelijk te maken.
- Allicht is het perceel met de bunker er op nooit echt afgescheiden geweest met afsluiting of draad van de rest van de kouter waarvan hij werd onteigend. Dit opnieuw om de bunker niet als iets aparts te gaan accentueren in het weiland waar hij staat.
- De bunker was vrij sterk ingewerkt in de helling van het terrein en diende zo weinig mogelijk af te steken tegen de rest van de omgeving, onder andere door de toegepaste camouflagekleuren. Het was zeker nooit de bedoeling de bunker te gaan accentueren of te laten opvallen in het landschap.
-
Structuur.
-
De bunker heeft drie kamers en een sas en is qua opbouw uniek op de linie.
-
Op de uiteinden heeft men telken een mitrailleurkamer met één schietgat. Tussen deze twee kamers bevindt zich een rust- of commandokamer waar ook het sas in toekomt.
-
Opmerkingen.
-
Het is een achterliniebunker op Muntekouter tussen Mu23 (350 m) en Mu24 (465 m).
-
De steunlijn ligt zeker ook niet zover af met Mu20 (250 m), Mu21 (215 m) en Mu22 (330 m). Zelfs die iets vooruitgeschoven tussenlijn ligt zeer kortbij met Mu17 (405 m) en Mu18 (395 m).
-
De bunker was standaard voorzien voor de opstelling van Maximmitrailleurs. Daarnaast was hij eveneens voorzien om Browning FM30's te kunnen opstellen. Hij heeft zoals in de beginperiode van de website werd gedacht geen aanpassingen voor Hotchkiss- of Coltmitrailleurs te kunnen opstellen. Wel ontbreken op het chardome van het westelijk gerichte schietgat de extra metalen bakjes en blokjes voor de opstelling van de Browning FM30 mitrailleur waardoor je de indruk krijgt dat hij voor dat type wapen nooit uitgerust is geweest.
-
Qua vuurrichting houdt hij de beide zijdes van de weg Makkegem onder schot.
-
Voor de bouw van de bunker werd een stuk landbouwgrond onteigend van 3 are 15 ca op de westelijke zijde van een groter perceel landbouwgrond (heden al jaren weiland).
-
Dit betreft het perceel Munte, unieke sectie, kadastraal perceel 317.
-
Om het onteigende perceel voor de bunker ten allen tijde te kunnen bereiken, was er een strook voorzien van 2 meter breed tussen het onteigende perceel en de weg Makkegem genaamd. Voor deze bunker is die strook genomen op een trekweg die toen nog westelijk van de bunker liep maar heden al lang niet meer bestaat of in gebruik is.
-
Gezien dergelijke wegels meestal gebruikt werden voor alle er aan grenzende percelen, liep deze ook deels op elk van deze percelen waardoor in dit geval ook alle erfdienstbaarheden zijn opgedeeld.
-
Zo voorziet deze akte dat voor deze permanente erfdienstbaarheid een strook van 1 meter breed vanaf het center van de trekweg diende voorzien te worden over een lengte van +/- 48 meter tot aan het perceel dat werd onteigend voor de bunker.
-
Daarnaast werd er om de bouw van de bunker mogelijk te maken voor een periode van 8 maanden na het tekenen van de akte ook nog een strook voorzien van 5 meter breed om de bouw van de bunker mogelijk te maken. Ook deze strook van 5 meter werd verdeeld over de eigenaars van de beide zijdes van de trekweg.
-
Daarom werd er binnen deze akte ook nog eens eens strook van extra 1.5 meter breed en 46.15 meter lang voorzien tussen onteigend perceel en openbare weg.
-
De eigenaars van dit perceel 317 was de Commisie van onderstand uit Gent. De akte waarin deze onteigening en beide erfdienstbaarheden in opgenomen waren, werd opgemaakt in een gezamenlijke akte die ook nog de onteigeningen bevatte voor de bunker B26, eveneens op Munte.
-
Deze gezamenlijke akte geraakte maar getekend op 22 februari 1936 (vrij laat dus) voor een totaalprijs van 4260 BEF (voor alles aangaande bunker Mu25) en 2900 BEF (voor alles aangaande bunker B26). Dit waren dus zeker beiden zeer goed betaalde aktes...
-
Daarnaast bevatte de akte ook nog eens een clausule voor jaarlijkse intresten ter waarde van 4.5% van het originele totaalbedrag, wat neerkwam op een jaarlijkse intrest van 322 BEF.
-
Voor de erfdienstbaarheden aan de westkant van de trekweg werden nog eens 2 aparte aktes opgesteld. Telkens opnieuw voor een strook van de bijkomende 1 meter voor de permanente erfdienstbaarheid en nog eens 1.5 meter voor de tijdelijke erfdienstbaarheid.
-
De akte voor de stroken over perceel 314 over een lengte van ongeveer 18 meter werd opgemaakt aan Mr Leonce Vercruysse, landbouwer te Schelderode, op datum van 29 maart 1935 voor een totaalprijs van 100 BEF.
-
De akte voor de stroken over perceel 315a over een lengte van 30 meter werd opgemaakt aan Mr Joseph Verbelen (handelaar te Munte) en Mevr Maria Verbelen (vermoedelijk zonder beroep), op datum van 15 mei 1935 voor een totaalprijs van 100 BEF.
-
Geen van deze beide deelaktes bevatte een bijkomende clausule voor jaarlijkse intresten.
- Erfdienstbaarheden, zowel de permanente om de bunker ten allen tijde te kunnen bereiken, als de tijdelijke die standaard werden in de aktes voorzien met een termijn van 8 maanden voor de bouw van de bunker mogelijk te maken, gingen net zoals het uitkeren van toegekende intresten pas in voege, van zodra de eigenlijke werken voor de bouw van de bunker werden aangevat, ongeacht de tijdsperiode die op die manier verstreek tussen aankoop van de gronden en de eigenlijke bouw van de bunker zelf.
- Het origineel onteigende perceel kreeg na de oorlog in eerste instantie omwille van de onteigening geen nieuwe opdeling of kadastrale index.
-
Op het huidige kadaster is dit ondertussen wel gebeurd. Zo is er enerzijds het ooit onteigende perceeltje (beperkt tot de betonnen randen van de bunker Mu25), heden aangeduid als perceel 317a. De rest van het originele perceel 317 is dan perceel 317b geworden.
-
Merkwaardig is dat het bunkertje in 1962 al niet meer op de lijst stond van bunkers die toen nog officieel te koop stonden. Anderzijds laat het feit dat de bunker nog specifiek op een perceeltje ter grootte van zijn betonnen grenzen op het kadaster gekend staat, hij ook nog eens totaal niet is vrijgemaakt aan zijn toegang, vermoeden dat hij nog altijd wel officieel eigendom van de Belgische staat zal zijn.
-
Het bunkertje was in 2006 vrij aan beide schietgaten alhoewel het westelijk gerichte schietgat vaak sterk overgroeid staat. De toegang is nog altijd volledig dichtgemetst.
-
De bunker is qua opbouw zeker uniek te noemen. Er is er letterlijk maar eentje op de ganse linie met deze opbouw. Men heeft centraal 1 kamertje (een tussenkamer of commandokamer) waarin ook het geknikte toegangssas toekomt.
-
Aan beide zijdes heeft men dan een mitrailleurkamer. Deze kijken telkens uit op de openbare weg Makkegem.
-
De bunker moet ook voor de Duitsers interessant genoeg geweest zijn want zijn grondplannetje is ook binnen de Duitse studie van het Belgische verdedigingsstelsel terug te vinden met een apart plannetje.
-
Wel nog onduidelijk is of de bunker zoals effectief te zien op zowel het originele grondplan als dit van de Duitse bezetter blijkbaar 2 extra metalen deuren zou hebben gehad tussen de mitrailleurkamer en de centrale kamer. Of deze er effectief geweest zijn of niet, is ook tot op vandaag voor mij nog een raadsel.
-
De bunker vertoont op het eerste zicht geen directe sporen van strijd wat ook vrij logisch is gezien zijn ligging op de linie en het gekende strijdverloop dat hier plaats vond.
-
Ook zijn er bij deze bunker, wel enkel op achtermuur van de mitrailleurkamer met het schietgat gericht op de Hundelgemsesteenweg, groene camouflagekleuren zichtbaar. Dit is gelijkaardig als bij de bunker Mu21 en nog wel enkele bunkers in deze regio. Dit is zo goed als zeker camouflagekleur om het wit van het pleisterwerk niet laten afsteken met de kleuren van de buitenzijde van de bunker.
-
Binnenin is het bunkertje nog vrij intact qua ooit aanwezig ijzer. Dit is vrij algemeen op Muntekouter (op een aantal bunkers na) het geval.
-
De bunker is nog nooit vlot toegankelijk geweest en was tot voor 2008 enkel aan de binnenzijde fotografeerbaar door de vrij zijnde schietgaten. Het sas is nog altijd volledig dichtgemetst.
-
De schietgaten van de bunker waren volledig vrij maar zijn eind 2008 door natuurpunt afgesloten in het kader van een groter vleermuizenproject. Gelieve respect op te brengen voor dit project en het bunkertje niet te proberen betreden. Voor meer info over het bunkertje mag u altijd contact opnemen met info@bunkergordel.be
-
Meer info over het vleermuizenproject aan Bruggenhoofd Gent.
-
Op basis van de hoeveelheden toegepast binnen de bouwproject A en B voor gelijkaardige bunkertjes, gecombineerd met de toegepaste basisprijzen zoals in het bestek van bouwproject F terug te vinden, werd een eerste benaderende prijs bepaald voor elk van de bunkertjes. Deze detailprijzen werden daarna herrekent via de regel van 3 op basis van de werkelijke projectprijs zoals terug te vinden in het bestek en de totaalprijs zoals zelf op basis van de gemaakte veronderstellingen, bekomen. Op die wijze moet dit bunkertje ongeveer 70.703,22 Bef gekost hebben.
-
Als men hier nog eens een aantal zaken gaat bijtellen die niet dienden ingecalculeerd te worden door de bouwfirma's maar rechtstreeks werden aangeschaft door de militaire overheid zoals bv chardomes, koepels, ventillatoren,... moet de totale kostprijs ongeveer op 71.203,22 Bef hebben gelegen.
-
Ter info: 1 BEF in 1934 komt ongeveer overeenkomt met een bedrag van 74 BEF (1.84€) in 2013, een "factor 74" dus.
|
Voorstudie bij dit unieke bunkertje op de linie. Noordelijk zie je de wegel Makkegem. Ook zie je duidelijk de onverharde trekweg die ook als erfdienstbaarheden zou dienst doen binnen de aktes voor deze bunker. |
|
|
Detail bij deze zelfde voorstudie. Het perceel horende bij deze bunker was 3 are 15 ca groot wat toch wel vrij aanzienlijk is en bij de grotere zal horen op de linie. |
|
|
Voorontwerp van deze bunker. De bunker diende origineel gecementeerd uitgevoerd te worden. het uitzicht moest dit zijn van een assestenen gebouwtje met een vrij plat dak. Het dak mocht namelijk niet te sterk opvallen (en zeker niet zichtbaar van over de achter de bunker liggende heuvel). Het diende in elk geval niet geaccentueerd te worden.
Bij dit voorontwerp waren nog geen schietgaten getekend. Ook is de oriëntatie van het sas nog niet juist getekend met wat het ooit werd.
|
|
|
Onteigeningsschets zoals op het kadaster kon teruggevonden worden. |
|
|
Terreinschets zoals terug te vinden bij de bouwplannen. |
|
|
Grondplan van dit unieke bunkertje zoals terug te vinden in de Moskou-archieven.
Het bunkertje is hier wel degelijk geschetst als tyrools gebocheld. Het heeft geen oreillons. Op basis van deze schets zouden er ook nog 2 extra metalen deuren geweest moeten zijn tussen de mitrailleurkamers en de tussenkamer. Het is zeer twijfelachtig of deze er ooit geweest zijn.
Ook werd zoals al eerder gemeld, de oriëntatie van het toegangssas toch nog beperkt gewijzigd.
|
|
|
Langsdoorsnede AB bij bovenstaand grondplan doorheen de beide mitrailleurkamers.
|
|
|
Dwarsdoorsnede CD bij bovenstaand grondplan. Links heb je zicht op de toegangsdeur richting mitrailleurkamer kijkend op Baaigem. Rechts het toegangssas.
Op deze schets valt ook goed op hoe de bunker in de helling zit ingewerkt. Let op het niveauverschil links en rechts.
|
|
|
Dit is het grondplannetje van deze bunker zoals terug te vinden in het Duitse "Denkschrift über die Belgischen Landesbefestigung". Dit is een Duitse studie van de Belgische fortificaties, opgesteld in 1941. De buitenwanden zijn wel allen aangeduid als 1.20 meter dik terwijl dit in prakijk 1.30 meter is aan de zijdes van de schietgaten en de ganse bovenzijde (zoals hier getekend).
|
|
|
Actuele kadasterschets anno 2015.
Ondanks dat het bunkertje volgens de lijst van 1962 al opnieuw verkocht zou zijn geweest, is het merkwaardig dat het nog altijd apart op het kadaster staat met een eigen kadasternummer op de originele betonnen grenzen als perceel 317a. De rest van het originele perceel 317 is heden perceel 317b.
|
|
|
Luchtfoto van Google Earth anno 2007 met centraal de bunker Mu25.
|
|
|
De oudste foto's van dit bunkertje dateren uit 1995. Hier zicht op het toegangssas. (Collectie Guido De Jong - Simon Stevin Stichting)
|
|
|
Het schietgat richting Hundelgemsesteenweg in dezelfde periode. (Collectie Guido De Jong - Simon Stevin Stichting)
|
|
|
Blik doorheen het toen nog vrije schietgat. Achteraan de gebogen achterwand van de tussenkamer. (Collectie Guido De Jong - Simon Stevin Stichting)
|
|
|
Hetzelfde schietgat en achterzijde van de bunker (Collectie Guido De Jong - Simon Stevin Stichting)
|
|
|
Achterzijde van de bunker met links het onder begroeiing verborgen tweede schietgat. (Collectie Guido De Jong - Simon Stevin Stichting)
|
|
|
Blik op dit zo goed als onbereikbare maar op dat moment wel nog volledig vrij zijnde schietgat. (Collectie Guido De Jong - Simon Stevin Stichting)
|
|
|
Ondanks de moeilijke bereikbaarheid, toch nog een blik naar binnen doorheen dit tweede schietgat. (Collectie Guido De Jong - Simon Stevin Stichting)
|
|
|
Hetzelfde bunkertje anno 2000. (Collectie De Muntenaar)
|
|
|
Nog een blik op het schietgat richting Baaigem uit dezelfde periode. (Collectie De Muntenaar)
|
|
|
Vanaf hier zijn we minimaal 2006. Dit is de situatie zoals ikzelf het bunkertje heb leren kennen. Het was toen nog niet afgesloten aan de schietgaten door Natuurpunt.
|
|
|
Zowel het schietgat richting Baaigem (rechts) en het toegangssas (centraal) zitten vrij sterk overgroeid. Beiden zijn daardoor niet evident om te bereiken.
|
|
|
Detail van het nog volledig dichtgemetste schietgat.
|
|
|
Achterzijde van het toegangssas (rechts) en het schietgat richting Hundelgemsesteenweg. Toen was dit nog volledig vrij.
|
|
|
Hetzelfde schietgat. Merkwaardig is dat het mos op het ruwe beton ongeveer hetzelfde effect veroorzaakt alsof de bunker zijn originele camouflagekleuren nog heeft.
|
|
|
Een blik doorheen dit schietgat naar binnen. Aan de binnenzijde is de bunker nog vrij intact.
Ook leuk om te melden is de groene camouflageverf op de muur achter het schietgat. Deze kleuren zijn merkwaardig genoeg enkel bij dit schietgat aangebracht, niet bij het tweede gericht op Baaigem.
|
|
|
Ook bevat dit schietgat aan de binnenzijde nog zijn draadstang, inclusief 2 originele grote moeren. Op de voorgrond zie je zelfs nog de resten van het originele houten blok voor de derde poot van de Browning FM30 mitrailleur.
|
|
|
Achterzijde van de bunker met rechts nog eens hetzelfde schietgat.
|
|
|
Achterzijde van de bunker. (Foto Collectie Oswald Pauwels)
|
|
|
Achterzijde en het tweede, vaak onder begroeiing zittende, schietgat. (Foto Collectie Oswald Pauwels)
|
|
|
In 2008 werd het bunkertje door Natuurpunt afgesloten als vleermuizenverblijf. In dit geval betekende dit het afsluiten van de beide schietgaten. Voor de rest is deze bunker aan de toegang nog altijd volledig afgesloten. Voor mijzelf zijn deze schietgaten in elk geval te smal om in de bunker te geraken. Ik zou je dan ook bij deze zeker willen afraden de bunkers op die manier te betreden gezien er in geraken in elk geval gemakkelijker gaat dan er uit, zeker als het bunkers betreft die binnenin zijn ontmanteld.
|
|
|
Sfeerfoto van het tweede schietgat. Ook dit is afgesloten met een houten plaat dieper binnenin het schietgat. Gelieve dit niet te proberen verwijderen gezien de toegang via deze weg in elk geval extreem smal is. (Foto Collectie Oswald Pauwels)
|
|
|
Vanaf hier enkele foto's verkregen via Natuurpunt die onder andere dit bunkertje jaarlijks probeert te tellen door hem te betreden via het schietgat richting Hundelgemsesteenweg. Dit is de binnenzijde van het sas met de nog altijd volledig dichtgemetste toegang. Hij blijkt dus van deze kant gezien, zeker 3 a 4 rijen baksteen dik, dichtgemetst. (Foto Collectie Natuurpunt) |
|
|
Blik vanuit dit toegangssas op de kamer tussen beide mitrailleurkamers. Voor deze bunker zat de gepantserde deur dus ook wel degelijk tussen het sas en deze extra kamer. (Foto Collectie Natuurpunt) |
|
|
Blik vanuit de mitrailleurkamer (richting Baaigem) naar de tussenkamer. (Foto Collectie Natuurpunt) |
|
|
Blik op de scheiding van toegangssas (rechts met metalen randen van gepantserde deur) en de mitrailleurkamer richting Baaigem. Wat mij wat verveelt is dat je geen randen ziet van enige andere metalen deur die er volgens plan toch zou moeten gezeten hebben tussen deze tussenkamer en elk van de mitrailleurkamers. Gezien er totaal geen restanten zichtbaar zijn van deuromlijstingen, heb ik sterk mijn twijfels of deze deuren er effectief ook ooit zijn geweest. (Foto Collectie Natuurpunt) |
|
|
Binnenzicht vanuit de tussenkamer, richting mitrailleurkamer via dewelke de bunker werd betreden (richting Hundelgemsesteenweg).
In elk geval zie je wel degelijk geen aanpassingen aan de bunker voor de opstelling van Hotchkiss- of Coltmitrailleur maar wel voor een Browning FM30 (blokjes achteraan het chardome)
(Foto Collectie Natuurpunt)
|
|
|
Een binnenblik in de tweede mitrailleurkamer richting Baaigem. Deze chardome blijkt op het eerste zicht niet geschikt voor een Browning FM30. Dit is nochtans wel het geval. Alleen zijn ook hier, net zoals bij bunkertje Mu23 deze bakjes om een onduidelijke reden, verdwenen.
(Foto Collectie Natuurpunt)
|
|
|
Het is en blijft ondanks dat hij nog grotendeels afgesloten is, een van die bunkertjes die zich altijd wel leent tot het nemen van fraaie kiekjes zoals deze van de bunker in een weiland met bloemen. (Foto Collectie David Vervust) |
|
|
Sfeerfoto van het bunkertje op een kille winterdag. |
|
|
| |
|
